İncir Yetiştiriciliği
İncir bitkisi güneş yanıklığına karşı çok hassastır. Yeni dikilmiş olan incir fidanlarının güneş yanıklığından korumak için karton, kalın kağıt v.s. gibi koruyucularla sarılır veya kireçle badana edilir. Sargı materyalinin büyümeyi engellememesi, yeni sürgünlerin gelişmesine engel olmaması için fidan tepesinde 20 cm. kadar bir kısmı kapatılmamalıdır.
İncir fidanları ilk yıllarda sulamaya gereksinim duyar. Sulama olanaklarının çok sınırlı olması durumunda dahi bu sulamayı yapmak gerekir. Sulama olanaklarının çok sınırlı olduğu durumlarda fidanların diplerindeki sulama çanaklarına sap, saman, ot, çiftlik gübresi konarak malçlama yapılır. Böylece toprak yüzeyinin doğrudan güneş ışığı ile teması önlenir ve toprak yüzeyinden buharlaşma ile su kaybı azaltılır. Hava koşullarına bağlı olarak sulama ağustos sonunda veya eylül başında kesilir.
Yabancı otlar, düzenli toprak işlemesi, çapalama ve kimyasal yabancı ot öldürücüler kullanmak suretiyle yok edilmelidir.
YILLIK BAKIM İŞLERİ
İncir bahçeleri bir kez sonbaharda olmak üzere en az üç kez sürülmelidir. Hasattan sonra 20 cm. derinlikte sonbahar sürümü yapılmalıdır. Havalandırmayı sağlamak ve yağmurlardan daha fazla yararlanmak amacıyla toprak kesekli bırakılmamalıdır. Meyilli arazide meyile dik sürüm yapılmalıdır. İlkbahar toprak işlemesi mart ayında 15 cm. derinliğinde yapılır. Düz arazide, sonbahar sürümüne dik yönde, meyilli arazide yine meyile dik yönde sürülür. Ağaç diplerindeki işlenmeyen yerler çapalanır. Daha sonra tırmık ve diskaro geçirilir. Kurak koşullarda nemi tutmak için yüzeysel toprak işlemesi zorunludur.
BUDAMA
Yüksek kaliteli incir elde etmek ve ağacın ekonomik ömrünü uzatmak, verimi arttırmak amacıyla yapılması gereken önemli bir işlemdir. İncir ağaçları budanmadan tabii haline bırakılırsa ana dallar devamlı uzunlamasına büyürler ve ağaçların alt kısımları çıplak kalır. Zayıf gelişen devamlı uzayan ana dallar sonunda ürün yükü ve yaprak ağırlığını tasıyamıyarak sarkarlar. Özellikle sarılopta sarkma sonucu ağaç tacının ortası açılır. Güneşe maruz kalır. Hem dallarda hem de meyvelerde güneş yanıklıkları meydana gelir. Ana dalların sarkması toprak işlemsini de güçleştirir. Bu şekilde doğal gelişmelerine bırakılan budanmayan ağaçlar zayıf düşer ve erkenden yaşlanırlar. Ürün miktarı ve kalitesi de düşer. İncir ağaçlarında da diğer meyvelerde olduğu gibi üç tip budama vardır:
Şekil budaması:
Bahçeye dikilen fidanların dikiminden ağaç ürüne yatıncaya kadar ağacın iskeletini ve tacını oluşturmak amacıyla yapılan budamadır. Ağacın ana dallarını teşkil edecek uygun aralıklı ve farklı yönlere bakan 3-4 göz bırakılarak 90-100 cm. yükseklikte budanır. Sofralık çeşitlerde alçaktan taçlandırma amacıyla bu yükseklik 60-70 cm. olmalıdır. O yaz süren gözlerden sürgünler elde edilir. Normal gelişmiş bu sürgünlerden 3-4 adeti iskelet ana dallarını oluşturmak üzere bırakılan sürgün boyları 40-50 cm yi geçiyorsa yazın bunlar üzerinde bir uç alma işlemi uygulanarak dengeli bir gelişme sağlanabilir. İskelet ana dallarının gelişmesini teşvik etmek üzere toprak yüzeyinden ve gövdeden çıkmış sürgünler çıkarılır. Bu işlemler yazın yapılmamışsa ilk kış budamasında 3-4 iskelet dalı seçilir. Bu ana dallar ağaç gövdesi çevresine eşit olarak dağıtılıp aralarında 10-15 cm mesafe bırakılmalıdır. Mümkün olduğu kadar gövde ile geniş açı yapan dallar seçilmelidir. Seçilen 3-4 ana dal 30-40 cm üzerinden budanır. İkinci yaz veya kış mevsiminde her ana dalın ucuna yakın olarak çıkan iyi gelişmiş yan dallardan aralarında uygun aralık olan 2-3 tanesi seçilir. Seçilen ikinci derecedeki dallar 30-40 cm den budanır. Ana dallardan çıkan bütün oburlar çıkarılmalıdır. Bu dal seçimleri 3. ve 4. kış budamaları boyunca devam eder. Büyüme ve budamanın 4. yılı sonunda bir ağaç, gövdeden çıkmış 3-4 esas ana dal, 6-12 ikinci derecede ana dala sahip olacaktır. İkinci derecedeki dalların üzerindeki dallanmalar ağaç tacının çevresini doldurur. Her kış ve yaz budaması sırasında gövde üzerindeki ince filizler ile ağacın dibindeki dip sürgünlerinin temizlenmesi şarttır. Bu şekilde,ana dalları kısa ,kuvvetli ve dengeli büyümüş bir ağaç elde edilmiş olur. Dallar kuvvetli ve meyilli olarak büyüdüklerinden sarkmazlar. Dik bir ana çatı oluşur.
Ürün Budaması:
Verim çağındaki ağaçların şekillerini muhafaza etmek,boylarının yükselmesini önlemek ve sürgün ile ağaç arasındaki dengeyi sağlamak için yapılan budamadır. Dengeli gelişen bir ağaçta ışığın her tarafa güzelce işlenmesini temin etmek için seyreltme yapmalıdır. Böylece ürün sürgünleri kuvvetli gelişir. Ürün budamasında kışın fazla sık,birbirinin büyümesine engel olan dallar,hastalıklı kurumuş dallar kesilir. Eğilip sarkan dallar ile dışarı yükselen dallar geriye doğru kesilir. Yazın istenmeyen yerlerde teşekkül eden ve ağacın çatısı ile ürün dallarının oluşmasında işe yaramayan zayıf sürgünler ve meyve sürgünlerinin doruklarında geç mevsimde ortaya çıkan filizler alınır. Seyreltme budamaları belli bir zaman sonra ihtiyacı karşılayamaz duruma gelir. Ağaçta daha yüksek ve seyrek bir taç meydana gelir. İlk yıllarda sadece seyreltme şeklinde yapılan budamalarla doruk gözlerinin alınması sonucu dallar zayıflar,sarkmaya başlar. Yıllık sürgünler daha zayıf olur. Ağaç çalılaşır. Bunu önlemek için ürün dallarının bir kısmına kısaltma budaması uygulanır. Yıllar ilerledikçe ağacın zayıflamasına bağlı olarak kısaltma budamasını şiddetli yapmalıdır. Kısaltmalar gerekirse 2-3 ve daha yaşlı dalar üzerinde de yapılır.
Gençleştirme budaması: Fazla bakımsızlık nedeniyle yaşlanmaya yüz tutmuş ağaçlarda yeniden sürmeyi teşvik amacıyla, ağacın kurumuş ve hastalıklı dalları temizlenir. Bütün dallarda kısaltma budaması uygulanır. Geri kalan dallar 8-10 cm çapındaki kısımlara kadar kesilerek ağacın eski tacı atılır, kesim sonrası süren yeni dallardan yeni tacın oluşturulmasında kullanılacak olanlar şekil budaması uygulanarak geliştirilir. Gençleştirme budaması bir yılda yapılabileceği gibi iki yılda da yapılabilir. Budamada bir yıllık dallarda boğumlarından kesim yapmalı, öz açığa çıkarılmamalıdır. Dibinden kesilecek dallar daima dal yastığının üzerinden kesilmeli, kalın dal kesimlerinde aşı macunu kullanılmalı, budama artıkları bahçeden uzaklaştırılmalıdır. Ayrıca gövde ve kalın dalları güneş yakmalarından korumak için kireç badanası yapılmalıdır.
TOPRAK İŞLEME
İncir bahçelerinde torağın devamlı işlenerek yabani otların geliştirilmemesi yöntemi uygulanır. Toprak işlemesinin ana amaçları, toprağın havalanmasını sağlamak, yağışlardan yararlanmak, yabani otları kontrol etmek ve bahçeyi hasada hazırlamaktır. İncir bahçeleri sonbaharda bir ve ilkbaharda iki olmak üzere en az üç kere sürülmelidir. Sonbahardaki toprak işlemesi, incir hasadının tamamlanmasından sonra derinliği 20 cm yi geçmemek üzere yapılır. Sonbahardaki toprak işlemesinin amacı toprağın havalanmasını sağlamak, bazı hastalık ve zararlılara konukluk eden bitki artıklarını toprağa gömmek ve toprağı kabartarak kış yağışlarından en çok yarar sağlamak için ortam hazırlamaktır. Az meyilli yerlerde kış yağışlarından tam olarak yararlanmak amacıyla bahçede tavalar yapılır. İncir bahçeleri genellikle meyilli arazilerde kurulduğunda, ağaçlar, kontur dikim sistemine uygun dikilmeli ve sürümler meyile dik olarak yapılmalıdır. İlkbahar toprak işlemesi, toprağın havalanması ve ilkbahar yağışlarından yararlanılması yanında kışın gelişen yabancı otları yok etmek amacıyla yapılır. Toprağın tav durumuna bağlı olarak mart ayında yapılır. Üçüncü sürüm ileklemeyi takiben, haziran ayının ikinci yarısında yapılır. Tırmık ve diskaro çekilerek arazi kuru incir hasatı için uygun hale getirilir.
SULAMA
İncir ağacının en uygun yağış isteği 625 mm dir. Yağış miktarının 550 mm. nin altına düşmesi durumunda sulama yapmak gerekir. Yıllık yağışın yeterli olmadığı yıllarda yağışların miktarına da bağlı olarak bir veya iki sulama yapmak yararlı ve hatta zorunludur. Yağışların çok yetersiz olduğu durumlarda haziran sonu ve temmuz başlarında ikinci bir sulama yapma gereği ortaya çıkar. Yıllık yağışın çok az olduğu ekstrem yıllarda ve bahçe topraklarının çok süzek olduğu durumlarda kış yağışlarından en yüksek şekilde yararlanılmış, kış sulamaları yapılmış olsa bile ek sulama yapma gereği ortaya çıkar. Böyle durumlarda mayıs ayında ve haziran sonu temmuz başında ek sulama yapmak gerekir. Sulama yapmanın çok güç olduğu durumlarda bile bundan kaçınılmamalıdır.
GÜBRELEME
İncir yetiştiriciliği için 6-7.8 arasında değişen bir toprak pH sı uygundur. İncir ağacı kireç seven bir bitki olduğu için oldukça yüksek kirece sahip topraklarda yetiştirilebilir. Toprak pH sının düşük olduğu yerlerde ağaçlara kireç verilmesi yararlı ve hatta zorunludur. Kireçleme ile toprağa verilecek kireç miktarı, toprak pH sı, toprağın yapısı (bünyesi) organik madde içeriği ve kullanılacak kireç materyallerinin özelliklerine bağlı olarak değişmektedir. Kireç uygulaması sonbaharda yapılır. Toprağa serpilen kireç sürüm ile veya diğer yollarla toprağın altına gömülür. Yapılacak gübreleme ağaçlarda noksanlığı görülen besin maddelerini sağlamalıdır. Azot gübrelemesi vegetatif gelişmeyi yani yaprak ebadını, yıllık sürgünlerin uzunluğunu artırır. Sürgün uzunluğu artınca meyve sayısı da artar. Meyve sayısında bu olumlu gelişmeye rağmen meyve iriliği azalır. Özellikle kurutmalık çeşitlerde, kuru meyve kalitesi azalır, meyve kabuk rengi koyulaşır. Fosfor besin maddesi diğer işlevleri yanında incirde meyve iriliğini de olumlu yönde etkilemektedir. İncir yetiştiriciliğinde, irilik önemli bir özelliktir. Potasyum besin maddesi de meyve kalitesi ve ürün miktarı üzerine etkili olmaktadır. Potasyum, meyvelerin güneş yanmasından zarar görmelerini azaltır. Daha açık kabuk rengine sahip, daha yumuşak kuru incir meyvesi elde edilmesine yardım eder. Verilecek gübre miktarının saptanmasında çeşitli etmenlerin (iklim, toprak ve bitki faktörü ) göz önüne alınması zorunludur. Çiftlik gübresi, dekara 2-3 ton olarak hesap edilir. Bu miktar gübreyi dağıtmak için her 4 ağaç arasına 1-2 araba gübre bırakılır. Gübreyi ağaçların diplerine yığmak doğru değildir. Çiftlik gübresi hasattan hemen sonra verilir ve derhal sonbahar toprak işlemesi ile toprak yüzünde bekletmeden toprağa karıştırılır. Ancak incir ağacının gübre gereksinimini saptamak amacıyla henüz tarla denemeleri,toprak ve bitki analizleri yapılmamış ve noksanlık durumlarında ağaçlarda ortaya çıkan arazlar saptanmamış olduğundan, izlenecek en tutarlı yol yetiştiricilerin bahçelerindeki ağaçlarını çok iyi izleyerek ağaçların beslenme yönünden herhangi bir sorunu olup olmadığını saptamasıdır.
